W ostatnim czasie wspominaliśmy pierwsze bliskie zdjęcia Marsa i pierwsze zderzenie się z jego powierzchnią. Teraz do kompletu warto wspomnieć o pierwszym miękkim lądowaniu, którego dokonała sonda Mars 3 dokładnie 52 lata temu, 2 grudnia 1971 roku o 15:26 czasu uniwersalnego.

Radziecki Mars 3 to jednak nie tylko lądownik, ale też orbiter, który pozostał w kosmosie i badał topografię Marsa, analizował skład powierzchni gleby oraz monitorował atmosferę planety. Służył też jako przekaźnik, którego lądownik używał do komunikacji z Ziemią.

Na nieszczęście sowieckich uczonych, gdy sondy Mars 2 i 3 przybyły w okolice Czerwonej Planety, na Marsie panowała burza piaskowa, która mocna zakłóciła badania. Komputer pokładowy sond nie mógł być jednak przeprogramowany, więc plan misji był automatycznie kontynuowany.

Lądownik Mars wylądował bezpiecznie z użyciem spadochronów i silników hamujących. Półtorej minuty później zaczął nadawać sygnał, który jednak urwał się po zaledwie 20 sekundach. Nie wiadomo co dokładnie było przyczyną zerwania połączenia, którego nie udało się naprawić.

Mógł to być problem z orbiterem lub awaria samej sondy, która wylądowała na Marsie. Za potencjalną przyczynę uszkodzenia lądownika źródła podają trwającą burzę piaskową, która stwarzając warunki do wyładowań koronowych, byłaby w stanie zniszczyć system komunikacyjny.

Mars 3 zdążył przesłać jedynie fragment zaszumionego zdjęcia. Na pokładzie lądownika znajdował się też miniaturowy przewodowy łazik, ale z powodu zerwania kontaktu z sondą nie wiadomo czy doszło do osadzenia go na powierzchni Czerwonej Planety.