Od czasu dokowania kapsuły Crew Dragon ,,Grace’’ do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej minął tydzień, co oznacza, że załoga misji Ax-4 jest już na półmetku swojego pobytu na orbicie. W tym okresie astronauci pokonali w kosmosie dystans równy 12 odległościom między Ziemią a Księżycem. 

Po dotarciu na stację odbyła się ceremonia powitalna, podczas której oficjalnie załoga misji stała się częścią Ekspedycji 73 na ISS. Oprócz tego astronauci otrzymali od dowódczyni misji Peggy Whitson swoje oficjalne odznaki i numery lotów orbitalnych. Nasz drugi Polak w kosmosie, dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, został 635 astronautą w historii ludzkości. Po uroczystości załoga przeszła obowiązkowe szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i sytuacji awaryjnych oraz zaczęła adaptować się do warunków mikrograwitacji. Następnie astronauci przystąpili do przygotowywania swoich eksperymentów, których w sumie jest około 60, co stanowi rekord we wszystkich dotychczasowych misjach firmy Axiom Space. 

Co już zrobił Sławosz na pokładzie ISS? W ramach pierwszej polskiej misji na ISS nazwanej IGNIS nasz astronauta przeprowadza 13 unikalnych eksperymentów naukowych. Do tej pory zajął się wykonywaniem dziesięciu z nich. Jeszcze podczas pierwszego dnia pobytu na stacji Polak zainstalował w europejskim module Columbus dwa eksperymenty – Space Volcanic Algae, dotyczący badania glonów z obszarów wulkanicznych w kosmosie oraz LeopardISS gliwickiej firmy KP Labs związany z sztuczną inteligencją w kosmosie. Sławosz przeprowadził także sesje eksperymentów dotyczących zmian mikrobiomu jelit człowieka przebywającego na orbicie (Human Gut Microbiota), ludzkiego układu odpornościowego (Immune Multiomics) czy badania fal mózgowych (EEG Neurofeedback).

Astronauta testuje także… nowatorski system komunikacji bez użycia mięśni, za pomocą interfejsu mózg-komputer! (PhotonGrav). Oprócz tego Polak monitoruje poziom wszechobecnego hałasu na ISS w ramach badania Wireless Acoustics czy bada niezwykły nanomateriał MXene, który w przyszłości może mieć zastosowanie w medycynie. Natomiast zespół odpowiedzialny za wyjątkowy eksperyment Yeast TardigradeGene, który bada drożdże zmodyfikowane genem niesporczaków, poinformował, że ich eksperyment został zrealizowany już w 40%. Sławosz także stale monitoruje swój stan psychiczny podczas pobytu na stacji w ramach eksperymentu AstroMentalHealth. 

Ważną częścią misji polskiego astronauty jest także edukacja, na którą poświęcone jest aż 20% cennego czasu Polaka na orbicie. Dla porównania, podczas innych podobnych misji załogowych, astronauci mają przeznaczone czterokrotnie mniej czasu na działania edukacyjne. Sławosz już dwukrotnie łączył się z polskimi instytucjami, aby odpowiedzieć na pytania dotyczące życia na orbicie okołoziemskiej i wykonać eksperymenty zaproponowane przez młodzież w ramach ogólnopolskich konkursów. Pierwsze takie połączenie miało miejsce w rodzinnym mieście astronauty – Łodzi – w szóstym dniu misji. Polski astronauta podczas transmisji na żywo przeprowadził trzy proste eksperymenty – obejmujące zachowanie żyroskopu, pomiaru masy oraz zachowania płynów w mikrograwitacji. Ten ostatni został zaprojektowany m.in. przez Marię Kamińską, której wypowiedź na ten temat możecie obejrzeć w naszym filmiku dotyczącym misji Ax-4.

Kolejne połączenie tym razem poprzez telemost w ramach programu ARISS (Amateur Radio on International Space Station) odbyło się na Uniwersytecie Wrocławskim w ósmym dniu misji. Ponownie Sławosz odpowiadał na pytania młodzieży z konkursu organizowanego przez POLSA. Następna rozmowa z astronautą odbędzie się w Politechnice Rzeszowskiej dziewiątego dnia lotu, natomiast ostatnie połączenie będzie miało miejsce trzy dni później w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Warto dodać, że Sławosz rozmawiał również z przedstawicielami polskiego rządu oraz prezesem Polskiej Agencji Kosmicznej. 

Jak ma się reszta załogi misji Ax-4? Dowódczyni misji Peggy Whitson skupia się na badaniach dotyczących chorób nowotworowych (Cancer in LEO). Pilot misji Shubhanshu Shukla w ostatnich dniach zajmował się m.in. eksperymentem Myogenesis, który dotyczy degradacji mięśni szkieletowych u astronautów przebywających w kosmosie – problemu niezmiernie ważnego w aspekcie zachowania zdrowia osób przebywających na orbicie.

Shux rozmawiał również z premierem swojego narodu, podobnie jak węgier Tibor Kapu. Drugi specjalista misji monitorował w ostatnim czasie poziom promieniowania na pokładzie stacji, prowadził eksperymenty z muszkami owocówkami i zajmował się biologią roślin na orbicie. Oprócz badań naukowych Peggy wraz ze Sławoszem rozmawiała kilka dni temu z dr. Lucie Low z Axiom Space nt. promieniowania kosmicznego. Dowódczyni brała także udział w aktualizacji misji wraz z Tiborem.

Jednak nie samą pracą człowiek żyje – siódmy dzień misji był tzw. off-duty day, czyli dniem wolnym dla wszystkich członków załogi misji Ax-4. Astronauci w tym czasie mogli zadzwonić do bliskich czy obejrzeć Ziemię z najlepszego okna świata, czyli modułu Cupola. 

Jak poinformowała POLSA, Sławosz jest już na półmetku misji – stan realizacji misji na moment pisania artykułu to już 63,3%. 

Trzymamy kciuki za udane pozostałe dni misji i bezpieczny powrót astronautów na naszą planetę! 🙂